گروه بین الملل - ایرنا: رییس جمهور امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را گام بسیار مهمی در مسیر تقویت همگرایی بیشتر کشورهای ساحلی این دریا خواند و تاکید کرد:جمهوری اسلامی ایران با داشتن دسترسی دریایی در شمال و جنوب، آمادگی دارد تا نسبت به ایفای نقش راهبردی و منطقه ای خود برای توسعه تجارت و حمل و نقل اقدام نماید.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی روز یکشنبه در پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در قزاقستان با بیان اینکه امروز دریای خزر به عنوان منطقه ای بسیار مهم و راهبردی، کانون دوستی، همکاری و همگرایی بین دولت ها و ملت های آن است، گفت: اکنون این منطقه به الگویی موفق برای تضمین صلح، ثبات، دوستی، حسن همجواری و پیشرفت تبدیل شده است و این اجلاس یک قدم دیگر در جهت همگرایی بیشتر در منطقه است که باید با برداشتن قدم های دیگر تقویت شود.
رییس جمهوری کشورمان در این نشست که با حضور نورسلطان نظربایف ، الهام علی یف، ولادیمیر پوتین، قربانقلی بردی محمدوف روسای جمهور قزاقستان، جمهوری آذربایجان، روسیه و ترکمنستان برگزار شد، افزود : پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، همکاری کشورهای ساحلی با امضای «کنوانسیون محیط زیست تهران» آغاز شد که به اعلامیه 25 ماده‌ای، به عنوان اولین سند سیاسی منعقده میان 5 کشور انجامید.
وی اظهار داشت : در نشست تاریخی امروز نیز ما شاهد امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر خواهیم بود که به «حاکمیت»، «حقوق حاکمه»،«صلاحیت» و به انحصار حق تصمیم گیری در این دریا، به کشورهای ساحلی آن تأکید می نماید. این کنوانسیون، به لحاظ حقوقی یک سند مادر است که ناظر بر کلیات حقوق و تکالیف کشورهای ساحلی در دریای خزر است. البته تبیین جزئیات مربوط به مسایل تخصصی، موکول به تدوین موافقتنامه‌های جداگانه دیگر خواهد بود.
روحانی افزود: در این کنوانسیون ، اصول مهمی همچون «تصریح بر ممنوعیت حضور نیروهای مسلح بیگانه»، «انحصار هرگونه دریانوردی صرفاً با پرچم 5 کشورساحلی»، «ممنوعیت دراختیار قرار دادن قلمرو کشورهای ساحلی به بیگانگان برای اقدام و تجاوز علیه دیگر کشور ساحلی» قید شده اند.
رییس جمهوری خاطر نشان کرد : دریای خزر متعلق به کشورهای ساحلی آن است و هر نوع احداث و واگذاری پایگاههای نظامی به کشورهای خارجی، عبور شناورهای جنگی و حتی ترانزیت محموله های نظامی خارجی متعلق به غیر کشورهای ساحلی از دریای خزر ممنوع می باشد.
روحانی افزود : امروز گر چه گام بسیار مهمی بر داشته‌ایم ولی باید اذعان کنیم که با امضای این کنوانسیون، هنوز موضوعات مهمی مربوط به دریای خزر حل و فصل نشده است، ضمن اینکه پذیرش نهایی کنوانسیون منوط به طی مراحل قانونی تصویب در پنج کشور ساحلی می باشد.
وی در ادامه به مفاد قراردادهای 1921 و 1940 بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سابق اشاره و تاکید کرد : در کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، محدوده بستر و زیر بستر هنوز تعیین نشده است و این امر متعاقباً طی توافق میان طرف‌های ذیربط انجام خواهد شد.
رییس جمهوری گفت: همچنین با توجه به وضعیت سواحل جمهوری اسلامی ایران، روشن است که هدف از بند سوم از بخش مربوط به تعریف خطوط مبداء مستقیم در ماده یک این کنوانسیون توجه به وضعیت ویژه سواحل ایران می باشد.
روحانی افزود : البته این کنوانسیون تصریح دارد که روش تعیین و ترسیم خطوط مبداء مستقیم بایستی در یک موافقتنامه جداگانه میان همه طرف های ذیربط کنوانسیون معین گردد.
وی تاکید کرد : از این رو مذاکرات برای تفاهم نهایی بویژه در زمینه «تحدید حدود» و «تعیین شیوه‌های ترسیم و تعیین خطوط مبدا» باید ادامه یابد تا با تفاهم و تعامل سازنده بین مذاکره کنندگان پنج کشور بتوان نسبت به تدوین موافقت نامه‌های جداگانه‌ای در زمینه های فوق دست یافت.
رییس جمهوری با بیان این که پیش بینی برقراری ساز و کاری منظم برای تضمین اجرای موثر کنوانسیون و بررسی همکاری‌ها و رایزنی‌های پنج جانبه منظم درسطح عالی، یکی دیگر از مشخصه های این توافق است، خاطرنشان کرد : چنین ساز وکاری فرصت مناسبی برای توسعه همکاری‌ها در تمامی زمینه‌ها خصوصاً در حوزه‌های اقتصادی و نیز تشکیل کنفرانس‌های منظم اقتصادی خواهد بود.
روحانی در ادامه تعهد کشورهای ساحلی نسبت به نظارت مستمر بر حسن اجرای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر و همچنین سایر توافقات چند جانبه بر اساس ساز و کارهای مشخص شده در این اسناد را ضروری دانست.
وی با اشاره به این که امروز شش سند همکاری در دریای خزر به امضا خواهند رسید که هر یک از این اسناد، همکاری در این منطقه حساس را تقویت می‌کنند، تصریح کرد: درعین حال، حفاظت از «محیط زیست» و «منابع زنده آبی» دو موضوع بسیار مهمی هستند که رؤسای جمهور کشورهای ساحلی مصمم هستند تا نهادهای ملی خود را ملزم سازند که در تمامی اقدامات و پروژه های خود، این دو مسأله حیاتی را مورد توجه جدی خود قرار دهند.
رییس جمهوری افزود : جای خشنودی است که کشورهای ساحلی دریای خزر با تأکید بر چند جانبه گرایی و مخالفت با یک جانبه‌گرایی که امروز توسط برخی کشورها دنبال می‌شود، تصمیم بر آن دارند که همکاری های اقتصادی و تجاری خود را بیفزایند.
روحانی ادامه داد : در این زمینه تأکید کشورهای ساحلی بر حفاظت از برجام به عنوان یک توافق با ارزش بین‌المللی در جهت تقویت همکاری منطقه‌ای و گسترش روابط فی مابین کشورهای ساحلی خزر می‌باشد.
وی منابع انرژی خدادادی دریای خزر را متعلق به مردم کشورهای ساحلی آن دانست و تاکید کرد : یگانه راه حل برای ممانعت از بروز هر گونه اختلاف در مناطق تحدید حدود نشده، این است که یا کشورها از این منابع به صورت مشترک بهره برداری کنند و یا از اکتشاف و بهره برداری در این مناطق به صورت یکجانبه پرهیز کنند.
رییس جمهوری از پایبندی کشورهای همسایه به توافقات پیشین اظهار خرسندی کرد و گفت : به منظور دستیابی به اهداف مشترک و تعامل میان کشورهای ساحلی دریای خزر و با توجه به پیشینه تاریخی و همچنین اسنادی که امروز در زمینه «حمل و نقل» و «همکاری های تجاری و اقتصادی» به امضای طرفها می‌رسد؛ مناسب خواهد بود که کشورهای عضو گام های خود را به سمت تشکیل و تأسیس سازمان‌های همکاری، اتحادیه‌های گمرکی، همکاری‌های بانکی، مناطق آزاد مشترک، شرکتهای مشترک حمل و نقل، سرمایه گذاری مشترک، گردشگری، ایجاد پنجره واحد گمرکی، توسعه همکاری‌های اقتصادی چند وجهی، تسهیل در صدور روادید و حرکت به سمت لغو کامل آن و دیگر اقدامات تسهیل کننده و سودبخش سرعت ببخشند.
روحانی یکی از قابلیت ها و توانمندی های مهم دریای خزر را بهره گیری از مزیت های تجارت و حمل و نقل دریایی دانست و یادآور شد : علیرغم ظرفیت بسیار بالای کشورهای ساحلی دریای خزر، میزان استفاده از مزیت حمل و نقل دریایی در مقایسه با ظرفیت های ایجاد شده و در دست احداث، ناچیز است.
وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر ظرفیت بنادر کشورهای ساحلی دریای خزر حدود 130 میلیون تن است در حالی که حداکثر میزان حمل دریایی 30 میلیون تن بوده، یعنی کمتر از 25 درصد ظرفیت ها استفاده می شود.
رییس جمهوری تاکید کرد : دریای خزر این ظرفیت را دارد تا با گسترش خطوط کشتیرانی بهتر و مؤثرتر بین کشورهای ساحلی، حمل و نقل کالا و مسافر راحت تر و ارزان تر انجام شود. لذا، گسترش و مدرن کردن بنادر در این دریا می تواند در دستور کار کشورهای ساحلی قرار گیرد.
روحانی با بیان این که کشورهای خزر در زمینه ترانزیت این قابلیت را دارند که همکاری های خود را افزایش دهند، اظهار داشت : اتصال سه کشور ایران، ترکمنستان و قزاقستان از طریق خط راه آهن ترانزیتی شرق خزر، کشورهای این منطقه را به خلیج فارس و دریای عمان متصل کرده و با تکمیل راه آهن رشت - آستارا که با همکاری ایران و جمهوری آذربایجان انجام خواهد شد، کشورهای غرب خزر نیز به بنادر جنوبی ایران متصل خواهند شد.
وی اضافه کرد : از طریق اتصال بنادر کشورمان در خلیج فارس و دریای عمان به آسیای میانه، قفقاز و اروپا، انتقال کالا سریع تر و ارزان تر انجام خواهد شد. گسترش جاده های کشورهای ساحلی دریای خزر نیز در این زمینه نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
رییس جمهوری در ادامه گردشگری و سفرهای دریایی ما بین کشورهای دریای خزر را مطلوب ندانست و اظهار داشت: در صورت تشویق بخش خصوصی و شرکت های کشتیرانی، می توان شرایطی را فراهم کرد تا همه بتوانیم از جاذبه ها و امکانات گردشگری کشورهای دریای خزر استفاده بهتری کنیم لذا مناسب است درچارچوب کمیته های مشترک، شرایط فعال شدن شرکت های کشتیرانی و مؤسسات گردشگری را تسهیل کنیم.
روحانی با بیان این که همکاری در حوزه انرژی از جمله انتقال و سواپ انرژی، از دیگر موضوعات مهم همکاری در دریای خزر است، تاکید کرد : ما کار در این زمینه را با برخی کشورهای ساحلی آغاز کرده ایم و به جدیت آن را ادامه و گسترش خواهیم داد.
وی یادآور شد : جمهوری اسلامی ایران با داشتن دسترسی دریایی در شمال و جنوب، آمادگی دارد تا نسبت به ایفای نقش راهبردی و منطقه ای خود برای توسعه تجارت و حمل و نقل اقدام کند.
رییس جمهوری در پایان خاطرنشان کرد : امروز دریای خزر، به عنوان منطقه ای بسیار مهم و راهبردی، کانون دوستی، همکاری و همگرایی بین دولت ها و ملت های آن است و این منطقه به الگویی موفق برای تضمین صلح، ثبات، دوستی، حسن همجواری و پیشرفت تبدیل شده است و این اجلاس یک قدم دیگر در جهت همگرایی بیشتر در منطقه است که باید با برداشتن قدم های دیگر تقویت شود.
انتهای پیام/
