گروه فرهنگ و هنر>ندا سبحانی- دردنیای پرتنش و پرهیاهوی امروز، دنیای کودکان حال و هوای دیگری دارد؛ حس و حالی که گویا برای خالقان آثار فرهنگی در این حوزه تعریف مشخصی ندارد و هرکسی از ظن خود با آنها یار شده و با نگاه خود به دنیای آنها وارد می‌شود.
آثاری که در حوزه‌های کتاب، موسیقی، فیلم و... خلق می‌شود قرابت و تناسب کمتری با فضا و دنیای کودکانه آنها دارد. این در حالی است که امروز تقریباً در سبد فرهنگی هر خانوار در کنار فضاهای آموزشی چون زبان انگلیسی یا ورزش، موسیقی نیز گنجانده شده است. موسیقی که شاید آینده نه چندان روشنی برای کودکان فردا داشته باشد. اگر چه تا حد امکان روش و اصول درست آن،که سال‌هاست با نام «اُرف» معرفی شده است آموزش داده می شود؛ اما متأسفانه درکشورما جایگاه موسیقی کودک درکنار دیگر ژانرهای موسیقی چندان محسوس نیست، نه به لحاظ اقتصادی بر گردش مالی سالانه تأثیر دارد و نه در بازار پررونق موسیقی. این اتفاق ناخوشایند زنگ خطری برای موسیقی کودک و مسئولان فرهنگی است.
آثار کلیشه‌ای بدون جذابیت
کامبیز روشن‌روان موسیقیدان و آهنگسازموسیقی ایرانی ازجمله هنرمندان عرصه موسیقی است که در کنار فعالیت‌های ارزشمندی که در عرصه آهنگسازی داشته در خصوص موسیقی کودک هم فعالیت می‌کند و آثاری را هم دراین زمینه برای کانون پرورش فکری کودک و نوجوان تولید کرده است. او در ارزیابی کلی خود از فعالیت موسیقی کودک در کشورمان به «ایران» می‌گوید: به طور کلی جهت‌گیری مشخصی درساخت موسیقی کودک وجود ندارد و همچنین سیاستی مشخص، جامع و فضایی برای تولید موسیقی کودکان تعریف نشده است. در یک دوره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آثار بسیار متنوعی برای کودکان تولید می‌کرد اما متأسفانه این اتفاق جریانی مستمر نبود و در حال حاضر آن‌طور که باید و شاید خبری از این دست تولیدات نیست.
خالق موسیقی امیر کبیر، معتقد است که اگر امروزه آثاری برای کودکان تولید می‌شود متأسفانه جنبه‌های فرهنگی خود را تا حد زیادی از دست داده است: «آثار امروز تبدیل به یکسری کارهای کلیشه‌ای شده است که هیچ جذابیتی ایجاد نمی‌کند.»
جای خالی موسیقی کودک در دانشگاه
فقدان نگاه تخصصی در حوزه موسیقی کودک و تدریس رسمی آن در فضای آکادمیک یکی از حلقه‌های مفقوده‌ای است که روشن روان بر آن تأکید دارد: «همانطور که در همه جای دنیا مرسوم بوده و به آن پرداخته شده موسیقی کودک نیاز به متخصص دارد یعنی کسانی مدرس موسیقی کودک باشند که در این زمینه تحصیل کرده‌اند چرا که آموزش موسیقی یک رشته کاملاً تخصصی است و در دانشگاه‌های بزرگ دنیا این موضوع بسیار مورد اهمیت است اما متأسفانه جای این رشته در دانشگاه‌های ما خالی است بنابراین افراد صاحب تخصص در این زمینه تربیت نمی‌شوند و هر اثری که دراین زمینه تولید می‌شود سلیقه شخصی خود آهنگساز وسفارشی است.»
به گفته او این درحالی است که در فهرست آهنگسازان مطرح خارج از کشور به افرادی بر می‌خوریم که به موسیقی کودک بسیار تخصصی پرداخته‌اند و حتی بر اساس رده‌بندی سنی برای کودکان کار می‌کنند. روشن‌روان می‌گوید: «در خارج از ایران بر اساس گروه سنی برای کودکان موسیقی تولید می‌شود به‌عنوان مثال برای کودکان 4-6 سال موسیقی الکترونیک تولید می‌کنند اما متأسفانه آهنگسازان ما با این حوزه فاصله بسیاری دارند و به ناچار فرزندان ما موسیقی‌هایی گوش می‌دهند یا کلیپ‌هایی می‌بینند که در سایت‌های خارجی موجود است و آنقدر با موسیقی‌های کودک غیرایرانی انس گرفته‌اند که کمتر آشنایی و شناختی از موسیقی سرزمین خود دارند البته طبیعی است چرا که هیچ جذابیتی برای آنها ندارد. اما آهنگسازان غیر ایرانی که در زمینه موسیقی کودک تخصص دارند آنقدر در این زمینه تجربه به دست آورده‌اند که خوب و بد آن را از هم تفکیک کنند و در نهایت خروجی کار آنها آثار ارزشمندی است که تمامی کودکان با شوق و اشتیاق به آن گوش می‌سپارند، لذت می‌برند و آن را حفظ می‌کنند.»
موسیقی کودک در گوشه رینگ
کامبیزروشن روان با خطاب قرار دادن سازمان تبلیغات اسلامی، صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان متولیان این حوزه می‌گوید: «این نهادها که مدعیان کارهای فرهنگی هستند باید در این حوزه اهتمام جدی داشته باشند و همین‌طور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که امروز تنها یک اسم از آن باقی مانده است. این نهادها موظف هستند و باید همت کنند افرادی را تربیت کنند که در پرورش موسیقی و شعر کودک تأثیرگذار باشند؛ افرادی که کودک را بخوبی درک کرده باشند برای سنین مختلف شعر بگویند، موسیقی بسازند یا تلفیق شعر و موسیقی دنیای کودکی آنها را بسازند اما جای تأسف است که کودکان و نیازهای آنها فراموش شده است و بنابراین به نظر می‌رسد که موسیقی کودک گوشه‌ای از رینگ افتاده و بایکوت شده است.»
برچیده شدن بساط موسیقی کودک از دانشگاه
او در پاسخ به این سؤال که آیا این کم توجهی‌ها از ابتدا وجود داشته، توضیح می‌دهد: «پیش از انقلاب رشته آموزش موسیقی در دانشگاه تهران و دانشکده هنرهای زیبا تأسیس شد و کارهای خوبی هم در این زمینه تولید شد و آرام آرام افرادی که شرکت کرده بودند به تجربه خوبی برای موسیقی کودک و نحوه آموزش موسیقی کودکان دست یافتند. درواقع موسیقی ارف که مخصوص به موسیقی کودک و نوجوان است همان سال‌ها درایران به وجود آمد یعنی همان سال‌ها می‌دانستند که کودک باید موسیقی خود را داشته باشد به همین دلیل هم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را راه‌اندازی کردند. وظیفه کانون تولید و ساخت فیلم، موسیقی و انیمیشن برای کودکان بود و به آموزش و پرورش فکری و و ذهنی کودکان اهمیت بسیاری می‌داد. اتفاقاً کارهای بسیار ماندگار و ارزشمند هم تولید شد اما متأسفانه یکباره همه چیز از بین رفت و دیگر هم جبران و تکرار نخواهد شد.»
این آهنگساز در مورد سازبندی موسیقی کودک و ویژگی‌های آن هم می‌گوید: «برحسب تجربه شنیداری می‌بینم که معمولاً با کمترین تعداد ساز این موسیقی‌ها تنظیم و اجرا می‌شود حتی اگر صداهای الکترونیک هستند این صدا‌ها چندان پرسرو صدا نیستند و معطوف به دو یا یک صدا است. وقتی یک ارکستر بزرگ کار موسیقی کودک اجرا می‌کند حتی الامکان در آن از سازهایی استفاده می‌شود که بچه‌ها در سیستم آموزشی خود یاد گرفته‌اند و با آن آشنا هستند. نت‌های آنها از آن پیچیدگی‌های نوازندگی و تکنیکی برخوردار نیست و فضای ریتمیک، شاد و دوست داشتنی دارد.»
او می‌گوید با وجود آنکه از صدا و سیما بخصوص در برنامه‌های مربوط به این رده سنی قطعات ریتمیک و ملودیک پخش می‌شود اما در حافظه کودکان امروز اثرگذاری ندارد و خانواده‌ها هم رغبت زیادی برای تهیه آنها برای کودکانشان ندارند، این در حالی است که آثار خارجی بیش از این آثار در سبد خرید خانواده‌ها برای کودکانشان قرار دارد.
انتخاب متولیان دلسوز و تخصیص بودجه؛ اولین گام
روشن روان در بخش پایانی صحبت‌های خود با گلایه از تولید آثار سطحی و دم دستی برای کودکان می‌گوید: «مهم‌ترین دلیل این اتفاق آن است که برای موسیقی کودک هیچ متولی دلسوز و جدی وجود ندارد. همچنین عملاً متخصص موسیقی کودک نداریم البته دوستانی هستند که در موسیقی ارف کار می‌کنند و تجربه بسیاری هم دارند و می‌توانند مؤثر باشند منتها آنقدر درگیرکارهای شخصی خودشان هستند که به این کارها نمی‌رسند. به هرحال مقدمه سرو سامان دادن به این اوضاع حضور متولی قدرتمند و اختصاص بودجه کافی برای موسیقی کودک است. پس از آن می‌توان منتظر اقدام‌هایی برای تربیت شاعر و آهنگسازان در زمینه موسیقی ماند؛ نیروهایی که تحقیق و تفحص داشته باشند تا خروجی کار آنها آثاری شود که برای کودکان جذابیت دارد اما در مجموع من همانطور که به آینده موسیقی ایران خوشبین نیستم به موسیقی کودک هم امیدی ندارم.»
انتهای پیام/
منبع: ایران آنلاین
